Ereveld Tjililitan [ Oost-Batavia ook wel Meester Cornelis genoemd ] nu de wijk Jatinegara.

Het Ereveld Tjililitan lag op de Vliegbasis van de Militaire Luchtvaart  KNIL op 8 november 1946 werd het Ereveld ingewijd

 

Tjililitan was als eerste een vliegveld en later een Militaire Basis zo heeft ook de Militaire Luchtvaart van het KNIL gebruik gemaakt van dit vliegveld, het 18e Squadron maakte gebruik van dit vliegveld. Ook het 121e Squadron met de Mustang P-51 werd daar opgericht  op 1 mei 1946.

Eerst even over de basis, de entree op deze foto als zijnde de aankomsthal, en de entree van de Basis Militaire Luchtvaart KNIL. Het was tevens het 1e vliegveld in Batavia en de belangrijkste.

 

 

 

 

 

 

 

Tjililitan bood ook ruimte voor de manschappen van het 18e Squadron op de basis.
Er was een grote kazerne om te gebruiken, met verschillende gebouwen.

 

 

 

 

 

 

 

Ook de fotodienst was hier gehuisvest met aan het hoofd  Chef fotodienst 1e Luitenant F.Olsen. In 1947 werd hij Commandant van de Photo Verkennings Afdeling [P.V.A.] te Tjililitan.
De vliegbasis bestond uit een lange startbaan met een taxibaan om bij de drie grote hangars te komen. Zie hier onder de situatie op Tjililitan

 

 

Er was in het verleden een oude houten verkeerstoren die later werd vervangen voor een nieuwe stalen verkeerstoren die overzichtelijk in het veld stond. Beide verkeerstorens waren  precies gelijk op hoogte namelijk 98 voet  overeenkomend met 30 meter.

 

 

 

 

 

 

 

 

De grote hangars werden gebruikt als eerste voor de berging van de vliegtuigen, maar tevens werden zij gebruikt als werkplaats voor het vliegend materieel, maar ook bijvoorbeeld voor het monteren van de fotocamera’s op de Mustangs.

 

Zie hier onder een Mustang op het vliegveld met achterop een hangar op Tjililitan.
Rudy Gerlach was zo’n luchtvaart fotograaf bij bij de Photo Verkennings Afdeling [P.V.A.] hij zit hier met zijn arm tussen de fotocamera steun onder de vleugel van deze P-51 Mustang in een hangar op Tjililitan  [rechtse foto]

De vliegbasis werd niet alleen gebruikt als vliegbasis er werden ook regelmatig tentoonstellingen gegeven voor het publiek en de militairen. Onderstaand  plaatje geeft dat weer deze tentoonstelling was op 4 en 5  september 1948

          

Op het complex bij de hangars stonden verschillende vliegtuigen opgesteld om te bezichtigen zie links de opstelling van de grote Dakota DC-3, de Mitchell B-25 bommenwerper, de jager P-51 Mustang ook van de Photo Verkennings Afdeling, een Lockheed L-12, een Commonwealth Wacket Ca-6, en een Pipercub l4-J. [voor vergroten klik op de foto]

Binnen in de Hangar werd de tentoonstelling voortgezet o.a door de Photo Verkennings Afdeling [P.V.A.] met hun camera’s en een foto via de karteringsvlucht boven het eiland Roti.

De 1e Luitenant F.Olsen was Chef fotodienst  op Tjililitan en later in 1947  werd hij Commandant van de Photo Verkennings Afdeling te Tjililitan en op Andir in Bandoeng [foto links]
Zijn verjaardag werd in een hangar gevierd op Tjililian met zijn manschappen, zie op de foto drie Mitchells B-25 bommenwerpers staan het geeft aan hoe groot deze hangar was.[foto rechts]

 

 

 

 

 

 

Ook in Tjililitan was voor het vermaak van de militairen een theater waar regelmatig een toneelstuk werd opgevoerd of er werd een muziekstuk ten ore gebracht, uiteraard was het een open lucht theater, [zie onder de foto,s].

       

Er is zelfs een luchtfoto gemaakt van het Theater op Tjililitan en een foto van een overzicht hoe de situatie was bij het theater, als je bedenkt dat dit het enige vermaak was buiten misschien een kantine, was het een welkom gebeurtenis als er een voorstelling werd gegeven.

Ter afsluiting over de Militaire Vliegbasis Tjillilitan werd nog een vliegshow gegeven met drie Mitchells B-25 bommenwerpers boven het vliegveld en het kamp .

Om verder te gaan over het Ereveld Tjililitan daar waar vele slachtoffers liggen begraven uit  de oorlog in Nederlands-Indië 

Bij de eerste foto [bovenaan dit artikel] van de Oorlogsgravenstichting ziet men het Ereveld Tjililitan met zijn graven, vele slachtoffers uit de tijd 1945 tot 1949 werden daar begraven ook van het Militaire Luchtvaart KNIL om later te verplaatst te worden naar het nieuwe Ereveld Menteng Pulo in Jakarta. 

Deze foto’s laten zien dat er regelmatig een slachtoffer uit deze oorlog tegen het TNI of tegen de terroristen viel, die op het Ereveld Tjililitan werd begraven. Maar ook ongelukken met de Militaire vliegtuigen kwamen voor.
Hier werd de op 18 maart 1948 reserve Luitenant vlieger M.L.A.M. Valkenburg begraven hij kwam om bij een ongeluk van zijn P-40 Kittyhawk. Overste Reinier Emil Jessurun hield een toespraak voor deze kameraad tijdens de begrafenisplechtigheid.
Reinier Emil  Jessurun kwam zelf om met bij een crash van de  Mitchell B-25  N5-209
M-409  en werd hier ook begaven met 8 militairen waaronder familie.

Familie van Durand waren erbij toen George Edward (Boy ) Durand op Tjililitan werd begraven met zijn mede slachtoffers van de ramp met de Mitchell B-25 bommenwerper die Crashte op 14 mei 1949.

De Slachtoffers van de ramp Mitchell M-409 N5-209

R.E.Jessurun              ( Luitenant Kolonel ML.Ridder MWO 4e kl )
J.W. Gerharz               ( Luitenant Kolonel ML.KNIL )
A.F.M.J. Smeets          ( Res. Kap. LU.TPN.NL )
W.J. van der Plaats     ( Elt. Vlg. Wnr ML.KNIL )
P.den Hertog               ( Sld.Lmn.KL. )
H.F.van der Hijde        ( SM.RTGF T. ML.KNIL )
H.C.Bartelings             ( Sgt.LMN,1 VB ML.KNIL )
G.E.Durand                  ( MLT. Sld. Ekl.Lrl.VMNT.ML.KNIL )

Helaas kon ik dit Ereveld niet meer bezoeken opTjililitan omdat dit niet meer  bestaat.
Er werd op het Ereveld afscheid genomen van alle slachtoffers op dit Ereveld door de militaire autoriteiten en alle manschappen van het KNIL bij het dit bijzondere Monument in 1950.

Maar ik kon wel een bezoek brengen aan het Ereveld Menteng Pulo in Jakarta in juli 2013

In 1968 werd het Ereveld Tjililitan opgeheven en de stoffelijke resten van de Militaire slachtoffers werden overgebracht naar het nieuwe Ereveld Menteng Pulo , in het vak Tjililitan.

De eerste steen werd gelegd tijdens de aanleg van het nieuwe Ereveld Menteng Pulo door de leger commandant H.S. Spoor op 8 december 1947.
De volgende foto rechts is een luchtfoto boven het nieuwe Ereveld Menteng Pulo met boven drie Mitchells B-25 bommenwerpers die brengen een groet voor de kameraden.

 

 

 

Ik heb daar een uitgebreide rondleiding genoten van de medewerkers van het Ereveld daarbij ook het Columbarium [urnenmuur] en de Simultaankerk daar waar nog steeds op 15 augustus een dienst en een herdenking word gehouden vanwege het einde van de oorlog tegen Japan in 1945.
De graven van de omgekomen slachtoffers van de Crash op Kroya heb ik gezien en heb daar gebeden voor alle jongens die omkwamen, heel bijzonder is het om dan eindelijk je onderzoek af te sluiten op deze manier.

Dus dit was nu afdeling Tjililitan op het Ereveld Menteng Pulo waar naar ik heb uit gekeken om te bezoeken maar wel een tevreden gevoel achtergelaten.

Het was net of ik een persoonlijk woordje kon doen met de slachtoffers, het is ook zo dat als je op dit Ereveld loopt en alles over je heen laat komen is het net alsof het vertrouwd voelt tussen de graven, uiteindelijk ken je de verhalen die zij meemaakten uit de boeken. En natuurlijk ook door de onderzoeken die ik maakte om er achter te komen wat er gebeurde op een bepaalde dag bij het  Militaire Luchtvaart KNIL

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Monument ter gedachtenis aan onze gevallen kameraden.

Staat op het monument achter het graf van R.E. Jessurun, een Ereveld dat zijn naam eer aan doet het is de Oorlogsgravenstichting die alle zeven Erevelden in onderhoud heeft kan alleen maar zeggen het is een eer om dit Ereveld te mogen betreden er gaat een serene rust vanuit waardoor je met respect de graven gaat bezoeken.

Door een contact uit Amsterdam met Eleonore de Ruuk die haar opa nooit heeft gekend waarvan ik wel het bestaan wist, heb ik een belofte gedaan om op dit Ereveld Menteng Pulo een bezoek zou brengen bij het Columbarium [urnenmuur] waar de urn van haar opa staat.

 

 

Ook weer zo’n bijzonder verhaal om daar te staan bij de urn van de F.A. de Ruuk die omkwam in het krijgsgevangenkamp Fukuoka 14 ofwel Nagasaki (waar de Atoombom viel) Fat Man.

Een voldaan gevoel gaf het mij toen ik daar stil stond bij die urn waarvan er zo vele staan, allemaal dicht bij elkaar een grote familie lijkt het net. Maar de tragedie die er achter staat doet je verbleken als mens.

De Simultaankerk is een oase van rust een grote ruimte zonder ruiten maar dat geeft niet het is een open kerk daar waar gebeden wordt voor de slachtoffers die hier op het Ereveld zijn begraven en die de oorlog tegen Japan hebben meegemaakt. Hier kan iedereen zich vinden om een moment van stilte te betrachten om in gedachten bij hen te zijn die vielen.

 

 

 

 

 

Een bijzonder monument is wel het houten kruis in de Simultaankerk die een prominente plaats inneemt en waarop staat
“In Honour of who Died in Burma”
als je dit ziet en leest dan krijg je een kil gevoel dat je even vast houd. Maar later krijg je een warm gevoel omdat dit Monument een blijvende herinnering in gedachten houdt en dat beschrijft de leuze “de geest overwint”

Een grote klok hangt buiten in een frame vlak voor de ingang van de Simultaankerk, de klok is van 1950 en werd gemaakt in Holland bij Petit in Aarle-Rixtel.
Deze klok wordt op 15 augustus elk jaar geluid bij de herdenking van de tweede wereld oorlog in Nederlands-Indië er wordt dan een mis opgedragen aan alle slachtoffers die deze oorlog niet hebben overleefd.
De tekst op deze klok luid :

 Den dank van ’t volk
Ten vromen tolk
Tamp ik boven de graven
Van die hun trouw
Aan’t Rood-Wit-Blauw
In stof en as hier staven

Maar ook voor de slachtoffers die na 1945 moesten vechten in Indië tegen Soekarno en Hatta.

Generaal S.H. Spoor speelde een grote rol in deze in deze smerige oorlog, met respect voor zijn optreden gedurende de tijd die hem werd gegeven.
De leger commandant Spoor stierf zelf op 25 mei 1949 aan een hart aandoening en ligt hier ook begraven tussen zijn jongens.

Door zijn uitermate politieke inzicht en zijn daadkrachtig en vooruitstrevend optreden had hij al snel zijn manschappen op zijn hand, ik heb hem altijd bewonderd en gerespecteerd.

Mijn bijzondere bezoek aan het Ereveld Menteng Pulo bestond uit een gebed voor alle slachtoffers van de crash van de Mitchell B-25, ook om even de graven te zien en de houten kruizen aan te raken en een foto maken voor mijn album.

Als je dan daar loopt blijft het niet uit of je voelt de emotie bij je los komen, maar ook door hoe dit Ereveld wordt onderhouden, met respect en eer door de medewerkers wordt geholpen alsof hun eigen familie hier ligt begraven.

Ik kreeg hulp van de opzichter Elisa Bharka van het Ereveld Menteng Poelo en hij was zo vriendelijk om foto’s van mij te maken bij de graven van het 18e Squadron waaronder dan de bemanning van de Mitchell B-25  M-409.

Als laatste ben ik ook op het Engelse Ereveld geweest vlak naast het Ereveld Menteng Pulo, om het  graf te bezoeken van de Brigadier General Mallaby die vermoord werd op 30 oktober door de pemoeda’s in Soerabaja in die verschrikkelijke bersiap tijd.

Ter afsluiting van dit artikel heb ik een toepasselijke  foto van het Ereveld als hekkensluiter